Malalalim na Salitang Filipino at ang mga Kahulugan

Hindi maitatanggi na karamihan sa atin, kahit na Pilipino, ay nalilito kapag nakakatagpo ng mga malalalim na salitang filipino/tagalog (Filipino Deep Words). Nagiging sanhi nito ang hindi pagkakaroon ng wastong pagunawa sa nabasa o napakinggang usapin. Isa sa mga rason kung bakit hindi natin ito alam ay dahil sa kalumaan nitong mga salita. Malimit na rin itong gamitin sa mga panahon ngayon, sapagkat, nagkaroon na ito ng mga salitang kasing kahulugan. Nakalista sa ibaba ang ilan sa mga lumang salitang filipino at ang mga kahulugan nito.

Ano ang ibig sabihin ng salitang…?

A
adhika – nais o gusto
agam – agam-pangamba
agamahan – relihiyon
agapayang kabit – koneksiyong paralel
agapayang salikop – sirket na paralel
agbarog – arkitekto
agham – siyensiya
aghamtao – antropolohiya
aghimuan – teknolohiya
agimatan – ekonomika, ekonomiks
agsikapin – inhenyero
aligin – baribulo
alibugha – iresponsable
alisbahabaybata – histerektomiya
alunig – resonasya
angaw – milyon
angkan – pamilya
anluwage – karpintero
awanggan – inpidad
awanging tubo – tubong bakum

B
bagwis – pakpak
bahagdan – porsyento
bahagimbilang – praksyon (fraction)
bahagimbilang (hatimbilang) – praksiyon
balamban – membrano
balidasig – akselerasyong negatibo
balikhaan – regenerasyon
balintataw – imahinasyon
balintuna – laban o kabaliktaran
balisultag – imbolusyon
balisuplingan – reproduksiyon
balnian – magnetika
bandos – kometa, kometin
banoy – agila
basisig – lakas na sentripugalo
batalan – lababo
bathalaan – teolohiya
batidwad – telegrama
batlag – kotse
batnayan – pilosopiya
batubalani (bato-balani) – magnet (batong magnesyo)
bilnuran – aritmetiko
binhay – kagaw
buhagsigwasan – niyumatika
buhalhal – busalsal; bulagsak
bumukal – dumaloy
buntabay – satelayt, kampon
buntala (bungang-tala) – planeta
burok – pula
butang – materya
buturan – nukleonika
buumbilang – (whole number) lahat
buumbilang – intedyer
buyo  – akit; himok

D
dagap – kabuoan
dagibalniing liboy – kulot na elektromagnetiko
dagikapnayan – elektrokemistri
dagilap – radyoaktibidad
dagindas – elektroda
dagisik – elektrono
dagisikan – elektronika
dagitab – koryente, elektrisidad
dagsa – momento
dagsin (balani) – grabidad
dakbatlag – trak
daklunsod – metropolis
daksipat – teleskopyo
daktinig – pang-ulong hatinig
dalas – prekwensiya
dalubaral – iskolar
dalubbanwahan – agham pampolitika
dalubbatasan – batas na agham
dalubhalmanan – botanya
dalubhasa – eksperto
dalubhasaan – kolehiyo, instituto
dalubhayupan – zoolohiya
dalubibunan – ornitolohiya
dalub-isipan – sikolohiya
dalublahian – etnonolohiya
dalubsakahan – tagalog sa agriculture
dalubsakahan – agrikultura
dalubsakit-babae – hinekolohiya
dalubtalaan – astronomya
dalubtauhan – antropolohiya
dalubulnungan – sosyolohiya
dalubwikaan – linggwistika
dalwikaang – bilinggwal
damikay – polinomyal
dantaon – siglo
dantay – impulsa
danumsigwasan – hidraulika
dasig – akselerasyon
datay – nakaratay
dawit – industansiya
dihaying – walang organikong kimika
disaluyan – di-konduktor
duhagi – api; dusta
duhakay – binomyal
duhandas – diyoda
dumagat – halkon, palkon
dumatal – dumating
durungawan – bintana
duyog – elipsa

G
gaso – gaslaw; harot
gilis – hipotenusa
ginapas – inani
gipalpal – punong-puno
gitisig – lakas na sentripetal

H
habyog – torka
hagibis – belodidad
hagway – proporsiyon
hambinging bigat – espesipikong bigat
handulong – daluhong; sugod
hanggaan – limitasyon
hatimbutod – mitosiso
hatinig – telepono
hatintaon – semestre
haying – organikong kimika
haykapnayan – biyokimika
hayliknayan – biyopisika
haynayan – biyolohiya
haynayanon – biyolohista
hibo – hikayat
himatay – apopleksya
hinuha – haypotesis
hinuhod – sang-ayon
humahalimuyak – nagsasabog ng amoy na mabango
humihigop – basyo
hunain – teorem
I
ibay – lango; lasing
ibutod – nukleolus
imbot – hangad; sakim
initan – kumpas
initsigan – termodinamika
inunan – plasenta
ipagbabadya – sasabihin
iring – ayaw, tanggi
isakay – monomial
ishay – bakterya
isigan – dinamika
itinatangis – iniiyak
K
kaalkahan – alkalinidad
kaasdan – akididad
kabatas – tagapagpatupad ng batas
kabisa – andar
kabtol – lipat
kabuuran – nukleo, nukleyus
kaginsa – ginsa-hindi inaasahan
kalampi – kalakip; kasama
kalawakang araw, sangkaarawan – sistemang solar
kapakumbabaan – kababaang-loob
kapbisa – metabolismo
kapnayan – kimika
kapnayang kayarian – strukturang kimikal
kapnayanon – kimiko
kapsira – katabolismo
kapyari – anabolismo
kasagwilan – resistibidad
katiktik – detektiba
katipan – syota
katoto – kaibigan
kauukilkil – katatatanong
kawas – bawas
kinipkip – dinala sa kamay
kubyertos – kutsara o tinidor
kumakandili – nagmamalasakit
kuntadurya – akwant
L
lahatan – pangkalahatang kimika
laksa – libo
laktod – maikling paligid
lalik – torno
lanyos – lambing
lapang – piraso; hati
lapya – plano
larang – ekwilibryo
laumin – integral
libay – babaeng usa
liboy – dayulon
libuyhaba – habang dayulon
liknayan – pisika
lilimiin – iisipin
linab – grasa
lukong – concave
lulan – kapasitansiya
lulos – hakbangan
lunduyang-saliksik – sentrong pananaliksik
lunos – lungkot
M
magpahingalay – magpahinga
mahumaling – magkagusto
makabuntala – asteroyd
malabuntala – planetoyd
malasaluyan – semikonduktor
mamangha – magtaka
manukala – suhestiyon
mapakilangkap – maisama
mapalisya – magkamali
mapalugmok – mapadapa
mapaluwal – mapalabas
mapaniil – abusado
marahuyo – maakit
masimod  – matakaw
matarik – makakapiling
matarok – maunawaan
matatap – malaman
matitimyas – matatamis o magaganda
mayamungmong – madahon
mikhay – mikroba
mikhaynayan – mikrobiyolohiya
miksipat – mikroskopyo
miktataghay – mikroorganismo
miktinig – mikropono
mulapik – atomo
mulatik – molekula, molekyul
mulhagi – elemento (matematika)
mulhay – protosowa
mulpikan – atomikong pisika
mulsakitin – patogeniko

N
naapuhap – nahanap
nabuslot – nahulog sa butas
nag-aalimpuyo – nangangalit
nag-aalimpuyo – nangangalit
nagahis – natalo
nag-apuhap – nag-isip, naghanap
naghamok – naglaban
nagkukumahog – nagmamadali
nagugulugudan – bertebrado
nakadatal – nakarating
nalilingid – natatago
namamangha – nagugulat
namamanglaw – nalulungkot
namanatag – namayapa
nanambitan – nakiusap
nangaduhagi – nangatalo
nangamba – nag-alala
nangungulimlim – dumidilim
nanunudyo – temtasyon
napagbulay – bulay-napag-isip-isip
naraig – natalo
nasindak- natakot
natalos – nalaman
natanto – nalaman
nautas – napatay
nawawaglit – nawawala
nililo – dinaya

P
pag-inog – ebolusyon (siklo ng buhay)
pagniniig – interaksyon
palaasalan – etnika
palabaybayan – ortograpya
paladutaan – heolohiya
palamara – masama
palapusuan – kardiolohiya
palasantingan – aestetika
palasigmuan – mekanismo
palasihayan – kitolohiya
palatangkasan – teoriyang nakatakda
palatumbasan – teoriyang ekwasyon
palaulatan – estadistika
pamilang – numeral
panakda – numerator
panakwil – resistor
panandaan – alhebra
panawit – induktor
panghadlang – insuleytor, insulador
pangibayo – amplipayer
panlulan – kapasitor, kapasidor
pantablay – pangkarga
panulatan – sulat
panuos – kompyuter
pariugat (parisukat-ugat) – ugat ng kwadrado (ugat-kwadrado)
parurunan – pupuntahan
piging – party
pinangulag – pinatayo
pitak – bahagi
pook-sapot – website
punyal – itak
pusong – payaso

R
rabaw – balat (ibabaw)
ragandang – darang
ramilyete – pumpon ng bulaklak
refran – kasabihan; salawikain
rueda – gulong

S
sabansain – nasyunalista
sagadsad – dausdos; tuloy-tuloy
sakwil – resistansiya
salanggapang – walanghiya
salapsap – pagbalat ng prutas gamit ang kutsilyo
saliding saloy – alternatibang kasalukuyan
saligwil – transistor
salikop – sirkwit
salinlahi – henerasyon
salipawpaw – eroplano
saloy – kasalukuyan
salumpuwit – upuan
saluyan – konduktor
sanlibutan – galaksiya
sansinukob – uniberso
sanyo – baribulo
sapantaha – hinala
sayad – ilalam
sigwasan – mekanika
sihay – selula
siskin – matatag
simpan – ngat; sinop
sinamomo – isang uri ng halaman
sinsay – awit; pigil-pigil
sipnayan – matematika
subyang – tinik
sugaan – optika
suglamuman – potosintesiso
sukatan – kwantitatibang kimika
sukgisan – heometriya
sulatroniko – email
sunurang kabit – seryang koneksiyon

T
tablay – elektrikong singil
taborete – upuan
tadlong – perpendikular
tagil, tagilo – piramide, piramid
takap – hamon
talaksan – papeles
talinghaga – misteryo
talipandas – makapal ang mukha
talukay – trinomyal
talundas – triyoda
tampalasan – malupit
tangkakal – tanggol; ligtas
taol – kombulsiyon
tapapetso – panakip sa dibdib
tatsihaan – trigonometriya
tayahan – kalkulo
tigal – intertya
tigilan – istatika
tika – mithi
tikop – kirkumperensiya
timbulog – isperikal
tingirin – diperensiyal
tingkala – unawa; isip
tipanan – lugar kung saan sila nagtatagpo
tsubibo – ferris-wheel
tugoy – oskilasyon
tugoysipat – oskilaskopa
tulig – tuliro; taranta
tumahan – tumira
tumalima – sumunod
tumangan – humawak
tumbasan – ekwasyon
tungayaw – talak
tunugan – akustika
tuwang – tulong
tuwirang saloy – idirektang kasalukuyan
U
ulyabid, ulay – bulate
umagapay – sumabay
urian – kwalitatibang kimika
W
wani – ayos; husay; kalinisan
wilik – mamalya

Y 
yamo – imbot; sakim

Mga Karagdagang Malalalim na Salitang Filipino at ang mga Kahulugan

Makikita sa ibaba ang organisadong lista ng iba pang mga Malalalim na Salitang Filipino/Tagalog at ang mga katumbas na kahulugan nito sa Modernong Filipino at Ingles (English).

Ang mga nakalistang malalalim na salitang filipino sa itaas ay maaring may kakulangan. Kung mayroon kang alam, maari mo itong idagdag sa pamamagitan ng paglagay ng komento sa ibaba.

Malalalim na Salitang Filipino/Tagalog (Filipino Deep Words) Updated: July 19, 2022

Educational Videos, Tutorials, and more

We are also inviting you to subscribe to our official YouTube channel (Teach Pinas). On that channel, we will be posting more Educational Videos, Tutorials, Tips, News and Updates, and many more. Please consider subscribing from this link: Teach Pinas Official YouTube Channel

Our team, the Teach Pinas Team, through this website, YT channel, and social media accounts has been providing free and accessible downloadable materials for teachers since then. We aim to continue helping all teachers in this county, so we also ask for your support. If you want to contribute, please don’t hesitate and send an e-mail to our address [email protected]

Follow us also on our social media account to get more updates.

• Facebook Page
• Facebook Community Group
• Twitter

If you want to receive instant updates directly to your device, kindly subscribe to our pop-up notification by clicking the notification bell icon at the bottom-right corner of your screen.

More useful content is coming soon, so keep visiting!

Disclaimer:
TEACH PINAS is not affiliated, associated, endorsed by, or in any way officially connected to any government organization. All the information on this website is published in good faith and for general information purpose only. We, the admins/staff, do not claim any ownership of some content posted here unless otherwise stated. If you own rights to those and do not wish them to appear on this site, please contact us via e-mail: [email protected] and we will take necessary actions ASAP. TEACH PINAS does not make any warranties about the completeness, reliability, and accuracy of this information. Any action you take upon the information you find on this website (www.teachpinas.com), is strictly at your own risk. TEACH PINAS will not be liable for any losses and/or damages in connection with the use of our website. Read more...

Enter your email address below to get updates via email: